ارزیابی وسیله نقلیه زمینی یعنی چه ؟
ارزش گذاری وسیله نقلیه زمینی لوازم و قطعات یدکی و تجهیزات مرتبط آن را ارزیابی گویند. خواه نو، کهنه و یا اوراقی باشد. منظور از اوراق عبارت است از جداکردن قطعات اصلی هر وسیله نقلیه، امحای شماره های شناسایی و بریدن سقف و ستون ها و یا پرس نمودن آن و اخذ پلاک و ابطال اسناد مربوط که توسط مراجع ذیربط به عمل خواهد آمد.
چگونگی و شرایط ارزیابی:
- تعیین قیمت به صورت پول نقد صورت گیرد.
- اگر وسیله نقلیه فاقد اصالت باشد ارزیابی صورت نمی گیرد مگر به درخواست مقام قضایی.
- بررسی می شود وسیله نقلیه قابل بازسازی هست یا نه؟
- درصورتیکه قابل بازسازی نباشد،وسیله اجبارأ اوراق می گردد و قیمت ارزیابی، قیمت قطعات منفصله خواهد بود که با توجه به نوع، سیستم، تیپ و فرسودگی قطعات تعیین می شود.
- اگر وسیله دارای اصالت و قابل بازسازی، اما شماره گذاری آن منوط به تعویض اتاق باشد، باید به موجود بودن اتاق هم مدل و هم تیپ در کارخانه سازنده یا نمایندگی مجاز بطوریکه باعث تغییر سیستم یا تیپ نگردد، توجه شود.
- در ارزیابی وسایل نقلیه قابل بازسازی و شماره گذاری باید هزینه های شماره گذاری مخصوصأ برای وسایل نقلیه وارداتی که مبالغ زیادی را به عنوان مالیات و عوارض و سایر هزینه ها باید بپردازد، در نظر گرفته شود.
- برای ارزیابی یک وسیله نقلیه قیمت عادلانه روز با نگرش به نوع، سیستم، تیپ، مدل آن در نظر گرفته می شود و مبلغی در نظر گرفته می شود که خریدار نه تنها متضرر نشود بلکه به دلیل زمانی که برای بازسازی سپری و هزینه های جانبی که متحمل می گردد، سود عادلانه ای هم عاید او شود.
- وضعیت اتاق، شاسی، رنگ، فرسودگی و پوسیدگی لاستیک ها، دستگاه های انتقال نیرو، کیلومتر کارکرد وسیله و مدل در قیمت گذاری وسیله نقلیه مؤثر بوده و کارشناس باید به آنها توجه نماید.
نکته : اگر خسارت های وارده به خودرو به حدی باشد که استفاده از آن از نظر اقتصادی به صرف و صلاح نباشد، بازسازی به مصلحت نیست.
تعیین درصد استهلاک وسایل نقلیه
سازمانها و موسسات مخصوصأ سازمانهای دولتی برای تصمیم گیری مسئولان آنها جهت خارج کردن وسیله نقلیه از رده خدمتی درخواست تعیین درصد استهلاک را از کارشناس ارزیاب می نمایند. معمولأ در این موارد چنانچه وسیله دارای اصالت باشد ، جهت تصمیم گیری درخصوص قابلیت بازسازی داشتن و شماره گذاری یا اوراق کردن مطابق الگوی زیراقدام می شود:
- موتور کامل و متعلقات آن بیست درصد (۲۰%) ارزش کلی وسیله نقلیه.
- آلات و دستگاه انتقال نیرو (جعبه دنده، دیفرانسیل، میل گاردان، محورها و رینگ و لاستیک) پانزده درصد (۱۵%)
- اتاق و شاسی کامل و متعلقات پنجاه درصد (۵۰%)
- دستگاه فرمان و آلات تعلیق و جلوبندی و آلات برقی پانزده درصد (۱۵%)
- چنانچه میزان ضایعات و استهلاک بیش از شصت درصد (۶۰%) باشد وسیله نقلیه فرسوده و خارج از رده خدمتی است و غیرقابل بازسازی و شماره گذاری می باشد و اگر زیر شصت درصد (۶۰%) باشد (به شرط آنکه عمرقانونی آن سپری نشده باشد ) قابل بازسازی و شماره گذاری و فروش به اشخاص حقیقی و حقوقی است .
هزینه های جانبی مؤثر در قیمت وسایل نقلیه برای ارزیابی
هزینه های جانبی عبارت از مبالغی است که به موجب قانون باید پرداخت گردد تا بتوان وسیله نقلیه را به صورت متعارف در بازار برای فروش عرضه کرد. این مبالغ باید توسط کارشناس برآورد و باتوجه به شرایط موجود وسیله نقلیه آن قسمت ازهزینه ها که برای وسیله نقلیه مترتب است در تعیین قیمت ارزیابی لحاظ گردد مانند:
- مالیات بدو شماره گذاری خودروهای وارداتی.
- عوارض بدو شماره گذاری خودروهای وارداتی.
- مالیات نقل وانتقال خودروهای وارداتی.
- عوارض سالیانه خودروهای وارداتی.
- مالیات مشاغل برای اتومبیل های سرمایه ای شماره گذاری شده.
- هزینه خرید بیمه شخص ثالث با مسئولیت قانونی و متعارف.
- هزینه حق الثبت در دفاتر اسناد رسمی برای نقل و انتقال.
- و امثالهم …
به نقل از کتاب قوانین و مقررات مرتبط با کارشناسی تصادفات