اینکوترمز (Incoterms) مخفف یا برداشت این عبارات International Commercial Terms است
اینکوترمز مجموعه مقررات بین المللی برای تفسیر اصطلاحات رایج و مورد استفاده در تجارت بین المللی است تا از چندگانگی تفسیر این اصطلاحات در کشورهای مختلف جلوگیری شود.
به عبارت دیگر اینکوترمز برای ایجاد زبان مشترک و یکنواخت بین طرفین قرارداد بوجود آمده است و وقتی از اینکوترمز استفاده می کنیم خریدار فروشنده، بانک، بازرس گمرک و بیمه گر همه یک برداشت مشترکی از این اصطلاحات داشته باشند.
به عبارت دیگر اینکوترمز برای ایجاد زبان مشترک و یکنواخت بین طرفین قرارداد بودجود آمده است و وقتی از اینکوترمز استفاده می کنیم خریدار فروشنده بانک بازرس گمرک و بیمه گر همه یک برداشت مشترکی از این اصطلاحات داشته باشند.
کاربرد اینکوترمز: اینکوترمز در قرارداد فروش است و وظایف فروشنده و خریدار و شرایط تحویل و محل تحویل کالا را بررسی می کند.
- هزینه های حمل
- قیمت تمام شده کالا در کارخانه Cost Of Goods
- هزینه بسته بندی کالا Cost Of Packing
- هزینه تهیه اسناد Documentation Cost
- هزینه صدور بارنامه
- هزینه خرید بیمه نامه (در صورت لزوم)
- هزینه اخذ تأییدیه اسناد توسط فروشنده ( مثلا هزینه تایید اتاق بازرگانی و تایید کنسولگری )
- هزینه های بارگیری
- هزینه حمل
- هزینه بیمه کالا
- هزینه بازرسی کالا
- هزینه های تخلیه
- هزینه های بارچینی
- مالیات بر صادرات و واردات
- هزینه های بانکی و …
شاهکار اینکوترمز در تقسیم هزینه ها بین فروشنده و خریدار است از چه لحظه ای هزینه ها شامل قرارداد فروش نمی باشد و از این لحظه به بعد خریدار مسئول پرداخت هزینه هاست.
پس کمک مهم اینکوترمز تقسیم عادلانه هزینه های جاری بین خریدار و فروشنده است. اینکوترمز در باره هزینه ریسک کشور Country Risk بحثی به میان نمی آورد.
وظایف قراردادی Contractual Obligation در اینکوترمز 2010
بخش اول :تعهدات کلی
وفتی صحبت از وظایف فروشنده و خریدار می شود منظور وظایفی است که طرفین نسبت به هم دارند این وظایف در تمامی اصطلاحات اینکوترمز بصورت ۱۰ سرفصل و وظایف فروشنده در مقابل خریدار و ۱۰ سرفصل و وظایف خریدار در مقابل فروشنده ذکر شده است
اولین وظیفه فروشنده در مقابل خریدار طبق قرارداد تهیه کالاست و منظور از طبق قرارداد بودن این است که مشخصات کمیت کیفیت بسته بندی و آنچه که بین طرفین توافق شده کالا باید طبق آن توسط فروشنده تهیه شود.
اسناد فروش هم توسط فروشنده ارائه می کند که مهمترین آنها فاکتور فروش (Comercial Invoice) یا سیاهه بازرگانی در واقع سند فروش است.
دومین سند سند انطباق کالا با مشخصات کمی و کیفی و بسته بندی است .
اولین وظیفه خریدار پرداخت وجه کالاست و پرداخت آن باید طبق توافق بین طرفین باشد(As Agreed Save Contract) و از لفظ (Must pay the cost) استفاده کرده یعنی اجبار است
بخش دوم : اخذ مجوزها اجازه نامه ها گواهی های امنیتی و سایر تشریفات
دومین وظیفه فروشنده :در این بند از لفظ در صورت اقتضا استفاده شده است آن وظیفه ای است که بستگی به این دارد که تجارت بین المللی است و نیاز به مجوزهای صدور دارد چون شرایط اینکوترمز در تجارت داخلی هم کاربرد دارد.
فروشنده علاوه بر اخذ مجوزهای صدور باید هزینه های صادرات را هم پرداخت نماید و تشریفات گمرکی را انجام داده و هزینه های مربوط به آن را پرداخت نماید. در اینکوترمز ۲۰۱۰ رعایت تشریفات امنیتی و پرداخت هزینه ها ی آن هم اضافه گردیده است.
وظیفه دوم خریدار ؛ رعایت تمامی این موارد رد صورت اقتضا توسط خریدار هست با این توضیح که هرگونه مجوز ورود یا دیگر اجازه نامه رسمی برای ورود کال اخذ نماید و کلیه تشریفات گمرکی جهت وزود کالا و حمل آن از طریق هر کشوری را انجام دهد.
بخش سوم : قراردادهای حمل و بیمه
در این بخش نیز از لفظ در صورت اقتضا استفاده کرده چون در تمامی اصطلاحات ممکن است فروشنده وظیفه انعقاد قرارداد حمل و کرایه را نداشته باشد و در مواردی فروشنده با شرکت حمل و نقل قرارداد می بندد و یا هزینه آن را می پردازد اجرای این بند بستگی به نوع اصطلاح مورد توافق دارد.
اینکوترمز ۲۰۱۰ اولین مجموعه یا نسخه مقررات اینکوترمز هست که دقیقا نوع پوشش بیمه ای که فروشنده موظف به تهیه آن است را مشخص کرده است
در اینکوترمز ۲۰۱۰ فروشنده ملزم به تهیه بیمه نامه با حداقل پوشش بیمه ای رایج در بازار صادره توسط انیستیتو بیمه گران لندن یا انیستیتو بیمه گران باربری یعنی نوع (C) بود
بخش چهارم اینکوترمز 2010: تحویل دادن
- فروشنده باید کالا را در تاریخ یا ظرف مدت توافق شده در محل مقرر به حمل کننده یا شخص دیگری که خریدار تعیین می کند تحویل دهد
- خریدار باید هنگامی کالا را به ترتیب پیش بینی شده تحویل گیرد.
بخش پنجم اینکو ترمز 2010 : انتقال خطر
- نقطه انتقال ریسک همان نقطه مقرر یعنی نقطه تحویل کالاست و بستگی به اصطلاح موردتوافق دارد
- فروشنده باید مسئولیت همه گونه خطر از میان رفتن یا آسیب دیدن کالا تا زمان تحویل را بر عهده بگیرد
- خریدار مسئولیت همه گونه خطر از میان رفتن یا آسیب دیدن کالا را از زمان تحویل بر عهده می گیرد.
بخش ششم : تخصیص هزینه ها
هر اصطلاح اینکوترمز مشخص می کند که نحوه تقسیم هزینه را بیان می کند و بستگی به اصطلاح مورد توافق دارد
بخش هفتم : اطلاع به طرفین
فروشنده باید تحویل کالا را خریدار اطلاع بدهد و یا در صورت عدم تحویل کال توسط حمل کننده یا شخص تعیین شده از طرف خریدار رابه خریدار اطلاع بدهد
خریدار نیز نام حمل کننده یا شخص دیگر مورد نظر خود را ظرف مدت کافی که فروشنده بتواند کالا را طبق قرارداد تحویل دهد و همچنین شیوه حمل و نقل و نقطه تحویل گرفتن کالا را در محل مقرر به خریدار اطلاع بدهد
بخش هشتم : سند تحویل دادن
فروشنده باید مدرک متداولی که دلیل تحویل کالاست جهت خریدار تهیه کند اسنادی مثل سیاهه بازرگانی (Commercial Invoice ) سند انطباق کالا – سند حمل اعم از بارنامه راهنامه؛ راهنامه هوایی ( Bill Of Loading – Transport document-WayBill – Air Way BILL) خریدار باید مدرک تحویل دادن کالا را قبول کند.
بخش نهم : بررسی بسته بندی علامت گذاری
فروشنده با به هزینه خود کالا را آماده و بسته بندی کند و در صورت نیاز علامت گذاری بنماید و اگر نیاز به کنترل کالا وجود دارد کنترل کمی کیفی و بسته بندی را انچام دهداز اینکوترمز ۱۹۹۰ به این نکته توجه خاصی شده و بین بازبینی و بازرسی تفاوت قائل شده است.
هزینه های بازبینی از قبیل بازبینی کیفیت اندازه گیری وتوزین و شمارش که برای تحویل کالا طبق قرارداد ضروری است و همچنین بسته بندی مناسب کالا فروشنده پرداخت می کند.
مگر اینکه کالا نیاز به بسته بندی نداشته باشد مانند تیرآهن بسته بندی کالا مناسب با نحوه حمل اجباری نیست مگر اینکه خریدار نوع بسته بندی را قبل از انعقاد قرارداد به اطلاع فروشنده رسانده باشد.
در اینکوترمز ۲۰۱۰ از بازرسی کالا و پرداخت هزینه آن صحبت کرده و در بند ۹ وظایف خریدار آمده است :
خریدار هزینه های هرگونه بازرسی اجباری پیش از حمل به جز هنگامی که این بازرسی تحت نظارت مقامات کشور صادر کننده به عمل می آید را پرداخت می کند
بعبارت دیگر اگر نیاز به بازرسی اجباری کالا باشد در صورتی که بازرسی از طرف کشور فروشنده باشد هزینه های آن را فروشنده پرداخت می کند ولی اگر بازرسی از طرف کشور خریدار باشد هزینه بازرسی بر عهده خریدار می باشد.
مثلا در ایران طبق مقررات بانک مرکزی هنگام باز کردن LC بازرسی اجباری است و با اگر کالا مشمول استاندارد اجباری باشد کالا باید توسط یک شرکت بازرسی چک شود نمونه برداری شود در اینصورت باید شخص خریدار هزینه بازرسی کالا را بپردازد
بخش دهم :کمک به تهیه اطلاعات و هزینه های مربوط
فروشنده در صورت اقتضاء باید بنابه درخواست خریدار و به مسئولیت و هزینه وی تهیه هرگونه اسناد و اطلاعاتی برای خریدار از جمله اطلاعات مرتبط با امنینت که چهت ورود کالا و یا برای حمل آن به مقصد نهایی به آنها نیاز دارد به موقع هر کمکی راتدارک ببیند یا ارائه دهد خریدار هم همین وظایف را در مقابل فروشنده دارد.
حمل و نقل و اینکوترمز 2010
در اینکوترمز در بخش دوم وظایف قراردادی از قرارداد حمل صحبت کرده است باید متذکر شویم در صنعت حمل و نقل دو حرفه جدا از هم وچود دارد متصدی حمل یا کارگزار یا نماینده که فورواردر Forwarder نام دارد و حرفه دیگر حمل کننده یا Carrier می باشد.
کریر کسی است که عملا با وسایل نقلیه ای که در اختیار دارد چگونگی حمل کالا از مبدا تا مقصد را انجام می دهد یعنی وظیفه حمل کالا و عملیات فیزیکی جابجایی رابر عهده دارد
تعریفی که اینکوترمز از حمل کننده دارد طرفی است که قرارداد حمل را با فروشنده یا خریدار منعقد می کند به عبارت دیگر حمل کننده واقعی نیست حمل کننده قراردادی است.
فورواردر مثل یک مهندس و طراح عملیات است و طراحی حمل مبنی بر نوع وسیله نقلیه و نوع اسناد حمل از مبدا تا مقصد را بر عهده دارد
پس حمل کننده مورد نظر اینکوترمز همان فورواردر می باشد.
ویژگی های بیمه نامه :
دو اصطلاح در اینکوترمز وجود دارد که به صراحت بیان می کند فروشنده باید علاوه بر کرایه حمل و انعقاد قرارداد حمل باید قرارداد بیمه راهم منعقد کند و حق بیمه را بپردازد
اصطلاح CIF مخصوص حمل دریایی و اصطلاح CIP درحمل غیر دریایی که فروشنده باید علاوه بر کرایه حمل حق بیمه را هم بپردازد
۱- پوشش بیمه باید به ارز مندرج در قرارداد یا اسناد دیگر تجارت مثلا پرفورما تهیه شود.
۲- مبلغ بیمه نامه عبارتست از معادل ارزش کال مندرج در قرارداد یا سایر اسناد باضافه ۱۰ %
۳- بیمه نامه باید از شرکت های معتبر خریداری شود.
۴- بیمه نامه قابل انتقال به غیر باشد.
قرارداد فروش در اینکوترمز 2010:
یکی از مشکلات بزرگ تجارت خارجی واردکنندگان و صادرکنندگان ایرانی عدم استفاده از قرارداد فروش است و سند خیلی خلاصه ای به نام پرفورما استفاده می شود و همه عملیات بر اساس این سند می باشد
عوامل مؤثر در انتخاب اصطلاح های اینکوترمز:
۱- خیلی از مواقع نوع کالا تعیین کننده می باشد مثلا نفت که روش حمل مواد نفتی دریایی است کالا بدون بسته بندی بارگیری می شود بارگیری از طریق لوله انجام می گیرد باید از اصطلاحات مخصوص حمل دریایی (CIF,CFR,FOB,FAS)استفاده گردد.
برای حمل کالای کانتینری مانند حمل مرکب از اصطلاحات هفت گانه غیر دریایی استفاده می شود. کانتینر معمولا از یک کارخانه بارگیری می شود و به یک کارخانه تحویل می گردد
۲- امکانات خریدار و فروشنده در کشور متبوط خود. در بنادر مبادی بارگیری یا تخلیه و ورود و خروج وجود دارد یا بطور مثال در اروپا امکانات حمل ریلی وجود دارد پس اصطلاحی که طرفین انتخاب می کنند به امکانات مبدا و مقصد حمل بستگی دارد.
۳- استفاده از فورواردر توانا و حرفه ای به عنوان مشاور جهت انتخاب اصطلاح مناسب برای حمل کالا.
مشخصات قواعد قابل استفاده برای حمل غیر دریایی یا مواردی که بیش از یک شیوه حمل دارند(اینکوترمز 2010)
EXW Works
(Insert named place of delivery)*
Incoterms 2010
تحویل در محل کار (ذکر نام محل مقرر برای تحویل)
- تحویل در محل تعیین شده (محل شامل کارخانه، انبار، مزرعه، دفتر و …)
- تهیه، بسته بندی طبق قرارداد و تحویل کف محل تعیین شده بر عهده فروشنده
- بارگیری، حمل داخلی و ترخیص صادراتی بر عهده خریدار است
- حداقل تعهدات برای فروشنده است.
- مهمترین چالش برای خریدار ترخیص صادراتی است .
- مینای فروش داخلی در کشور فروشنده بوده و فروش صادراتی تلقی نمی شود
- تحویل کالا در محل کار مبین حداقل تعهد برای فروشنده است.
FCA Free Carrier
(Insert named place of delivery)*
Incoterms 2010
تحویل کالا در محل مقرر به حمل کننده (ذکر نام محل مقرر برای تحویل)
- وظایف فروشنده عبارت است از تهیه کالا بسته بندی کالا انجام تشریفات صادرات کالا و
- پرداخت هزینه های صاردات کالا اخذ مجوزهای صادرات و هزینه صدور مجوز های لازم .
- نقطه انتقال ریسک به محل تحویل بستگی دارد اگر محل تحویل محل کار فروشنده باشد فروشنده باید کالا را
- روی وسیله نقلیه خریدار بارگیری کندهزینه های بارگیری و ریسک با فروشنده می باشد.
- اگر محل تحویل کالا محلی غیر از محل کار و فعالیت فروشنده باشد نقطه انتقال ریسک وسیله نقلیه فروشنده می باشد
- به عبارت دیگر فرشنده وظیفه ای بر بارگیری کالا روی وسیله نقلیه خریدار ندارد
CPT Carriage Paid To
(Insert named place of destination)*
Incoterms 2010
پرداخت کرایه حمل کالا تا مقصد (ذکر نام محل مقرر در مقصد)
- انعقاد قرارداد حمل توسط فروشنده
- پرداخت هزینه حمل تا مقصد
- فروشنده هنگامی تحویل کالا را به انجام می رساند که آن را در اختیار حمل کننده بگذارد و نه وقتی که کالا به محل تعیین شده در مقصد برسد.
- پس این قاعده دو نقطه انتقالی دارد زیرا مسئولیت خطرهای متوجه کالا و هزینه های کالا در محل های متفاوتی منتقل می شود.
- نقطه انتقال ریسک محل تحویل کالا به حمل کننده
CIP Carriage and Insurance Paid To
(Insert named place of destination)*
Incoterms 2010
پرداخت کرایه حمل و بیمه کالا تا مقصد(ذکر نام محل مقرر در مقصد)
- انعقاد قرارداد حمل توسط فروشنده
- پرداخت هزینه حمل تا مقصد توسط فروشنده
- نقطه انتقال رسیک در کشور فروشنده و زمان تحویل کالا به حمل کننده به خریدار منتقل می شود.
- فروشنده همچنین قرارداد بیمه به منظور پوشش دادن مسئولیت خریدار از بابت خطر از میان رفتن یا آسیب دیدن کالا در جریان حمل را منعقد می کند و هزینه آن را پرداخت می نماید. فروشنده موظف به خرید
- حداقل پوشش بیمه ای یعنی شرط C انیستیتو بیمه گران لندن می باشد.
- جبران خسارت وارده به کالا توسط خریدار پیگیری می شود
- برای تجار ایرانی CIP توصیه نمی شود طبق بند ب ماده ۷۰ قانون تاسیس بیمه مرکزی بیمه حمل و نقل کالای وارداتی که
- قرارداد خرید آن در ایران منعقد می شود یا اعتبار اسنادی آن در ایران باز شده است باید
- بیمه های آن منحصرا به وسیله موسسات بیمه ای که بر اساس این قانون اجازه قعالیت دارند انجام گیرد.
DAT Delivered at Terminal
(Insert named place of destination)*
Incoterms 2010
تحویل کالا در پایانه تعیین شده در مقصد(ذکر نام پایانه در بندر یا در محل مقرر در مقصد)
- بیشتر مواقعی استفاده می شود که کالا کانتینری باشد
- تحویل شده در بارانداز اسکله ترمینال یا پایانه حمل و نقل ترمینال شرکت حمل و نقل
- نقطه انتقال ریسک و هزینه یکسان بوده و در این اصطلاح در کشور خریدار می باشد.
- فروشنده علاوه بر انعقاد قرارداد حمل ریسک کالا تا مقصد نیز با فروشنده می باشد.
- فروشنده باید در ترمینال کالا را تخلیه شده و روی زمین تحویل خریدار دهد.
DAP Delivered at Place
(Insert named place of destination)*
Incoterms 2010
تحویل کال در محل مقرر در مقصد(ذکر نام محل مقرر در مقصد)
- تحویل در محل مقرر در مقصد تعیین شده
- قرارداد حمل و هزینه حمل تا مقصد بر عهده فروشنده می باشد
- فروشنده کالا را آماده تخلیه روی وسیله حمل وارده به خریدار در مقصد تحویل می دهد.
- تخلیه در محل مربوطه بر عهده خریدار است.
- محل مورد توافق بهتر است یک گمرک باشد.
- در هر صورت ترخیص وارداتی بر عهده خریدار است.
DDP Delivered Duty Paid
(Insert named place of destination)*
Incoterms 2010
تحویل کالا در محل مقرر در مقصد یا ترخیص و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
- تحویل کالا در محل مقرر در مقصد یا ترخیص و پرداخت حقوق و عوارض گمرکی مبین حداکثر تعهد برای فروشنده است.
- تحویل بعد از ترخیص وارداتی در محل مورد توافق
- قیمت اعلام شده شامل تمام هزینه های از تولید کالا تا تحویل آن در انیار به خریدار
- فروشنده علاوه بر مجوزهای صدور در کشور فروشنده با تمام مجوزهای ورود را هم بگیرد و هزینه های آن را پرداخت نماید
- یعنی ترخیص وارداتی هم بر عهده فروشنده است.
- تخلیه در محل مربوطه اساسا با خریدار است مگر ترخیص وارداتی مستلزم تخلیه باشد .
- این قاعده برای تجار ایرانی کاربرد کمی دارد.
- این قاعده در کشورهایی که مسایل گمرکی بسیار ساده دارند و به دور از تشریفات هستند و واردات آنها نیاز به اخذ مجوزی ندارد
مشخصات واژه ها و اصطلاحات اختصاصی حمل دریایی اینکوترمز 2010
FAS Free Alongside Ship
(Insert named port of shipment)*
Incoterms 2010
تحویل کالا در کنار کشتی( ذکر نام بندر مقرر برای بارگیری)
- حمل کالا تا بندر به ریسک و هزینه فروشنده انجام می گیرد.
- تحویل کنار (کشتی) شناور در بندر مبدا یعنی کالا بارگیری نشده تحویل خریدار می گردد.
- مسئولیت و ریسک کالا در این نقطه از فروشنده به خریدار منتقل می شود.
- اگر به عللی کشتی نتواند کنار بندر لنگر بیاندازد و حمل کالا تا کشتی مورد نظر با قایق های کوچک یا همان دوحه انجام گیرد
- عملیات دوحه کاری با رریسک و هزینه فروشنده انجام می گیرد به شرطی که خریدار اطلاعات لازم را در رابطه با عدم تناسب کشتی حمل با بندر به فروشنده بدهد و فروشنده هزینه و ریسک آن را از قبل بپذیرد.
- کالا با هزینه و ریسک خریدار بارگیری می شود.
- انعقاد قرارداد حمل با خریدار می باشد
FOB Free on Board
(Insert named port of shipment)*
Incoterms 2010
تحویل کالا روی کشتی ( ذکر نام بندر مقرر برای بارگیری)
- نقطه انتقال ریسک محل تحویل کالا به حمل کننده روی عرشه شناور در بندر مبدا حمل
CFR Cost and Freight
(Insert named port of destination)*
Incoterms 2010
قیمت کالا و کرایه تا بندر مقصد (ذکر نام بندر مقصد)
- انعقاد قرارداد حمل و پرداخت هزینه آن تا بندر مقصد تعیین شده بر عهده فروشنده
- انتقال ریسک در نقطه تحویل کالا به حمل کننده و محل تحویل عرشه کشتی
- از C&F, CNF استفاده نشود .
CIF Cost, Insurance and Freight
(Insert named port of destination)*
Incoterms 2010
قیمت کالا، بیمه و کرایه تا بندر مقصد ( ذکر نام بندر مقصد )
- انعقاد قرارداد حمل و بیمه و پرداخت هزینه های مربوطه توسط فروشنده
- نقطه انتقال ریسک محل تحویل کالا به حمل کننده و روی عرشه کشتی
- پس این قاعده نیز دو نقطه بحرانی دارد نقطه انتقال ریسک و نقطه انتقال هزینه
- ارزش گمرکی کالا عبارت است ارزش CIF کالا
- برای تجار ایرانی CIF توصیه نمی شود.